امروزه شاید یکی از بزرگتریبن موضوعات و سوالات مطرح شده این باشد که بهترین ظروف برای پخت و پز چیست و یا از چه ظروف و وسایلی برای آشپزی باید استفاده کنیم تا مناسب باشد، این موضوع ذهن خانم های خانه دار، آشپزان و خیلی ها را درگیر کرده که بهترین ظروف برای پخت و پز و سرو غذاها کدامند و چه ظرف هایی برای طبخ غذاهای گوناگون نامناسبند. در این مقاله سعی شده است تا در مورد بهترین ظروف برای پخت و پز صحبت کنیم، با ما همراه شوید.
چرا جنس ظروف پخت و پز مهم است؟
ظروف و لوازم پخت‌وپز، جزو حیاتی ترین وسایل در هر آشپزخانه هستند و انتخاب صحیح آنها در سلامت و بهبود طعم غذا تأثیر بسیار زیادی دارد، ظروف مختلفی از جنس تفلون، مس، چدن، استیل، رویی(روحی) آلومینیوم، پیرکس و … در بازار موجود می باشد و از آنها استفاده می کنیم اما کدام یک از این گزینه ها بهترین ظروف برای پخت و پز است؟
همه ما خوب می‌دانیم که جنس ظروف در هنگام پخت و پز می‌تواند تاثیر مستقیم روی ساختار غذا داشته باشد و اکثر مردم این روزها بواسطه چرخش اطلاع رسانی از اهمیت تغذیه سالم آگاه هستند اما با این حال ممکن است ندانیم که ظروف مورد استفاده برای تهیه غذا تقریباً به اندازه خود غذا مهم هستند،
سالم ترين و بهترين ظروف برای پخت و پز کدام اند؟ + مزایا و معایب آن
وسایل و ظروف آشپزی یکی از ابزار مهم هر خانه محسوب می شوند، سالم ترین و بهترین ظروف برای پخت و پز عموماً از موادی ساخته میشوند که ایمنی بالا و عدم تاثیر منفی بر روی غذا دارند، در ادامه چند نکته را برای انتخاب بهترین ظروف برای پخت و پز و انواع ظروف را معرفی خواهیم کرد :
قابلمه چدن
اولين ظروفی که در زمره بهترین ظروف برای پخت و پز معرفی خواهیم کرد ظروف و قابلمه چدنی می باشد که یکی از بهترین ظروف برای پخت و پز هستند و این ظروف دوام و عمر زیادی دارند البته به شرط آنکه درست نگه داری شوند، ظروف چدن هیچ واکنشی به خصوص واکنش منفی به مواد غذایی وارد نمی کنند. ظروف چدنی از طریق توزیع یکنواخت گرما مواد غذایی را به‌صورت یکنواخت می‌پزند , همچنين برای پخت تعداد زیادی از مواد غذایی مخصوصا گوشت بسیار مناسب‌اند.
از معایب ظروف چدنی میتوان به قیمت تقریبا بالای آنها و وزن سنگین این ظروف اشاره کرد، چدن از آهن ساخته شده است و برای افرادی که کم خونی دارند، انتخاب مناسبی است و ازطرفی برای افرادی که ازدیاد آهن در خون (هموکروماتوز) دارند مناسب نیست به این دلیل که جذب آهن در خون را افزایش می دهد، همچنین این ظروف برای پخت غذاهای اسیدی زیاد نسب نمی باشد.
به صورت کلی ظروف چدنی از دوام بالا برخوردار هستند و جز کم ضررترین ظروف موجود محسوب می شوند.
مزایا
-
- عمر طولانی در صورت استفاده صحیح
- چدن از مواد طبیعی ساخته می شود
- مقاومت حرارتی بالا
- مناسب برای افراد دارای کم خونی
- عدم واکنش بد به غذاها
- کاهش مصرف روغن در ظروف چدن
معايب
-
- قیمت نسبتا زیاد
- نامناسب برای مواد غذایی اسیدی
- وزن سنگین
- زنگ زدگی ظروف چدنی در صورت استفاده نادرست
- افزایش آهن در خون
- انتقال نامنظم حرارت
قابلمه و ظروف مسی
ظروف و قابلمه مسی از قدیم جزئی از وسایل پخت و پز و ملزومات آشپزی وجود داشته مخصوصا در بین ایرانی ها از بهترین ظروف برای پخت و پز محسوب می شود. این نوع قابلمه ها گرما را به‌خوبی منتقل می کنند و در نهایت یک غذا با پخت یکنواخت و باکیفیتی خواهید داشت.
مس یک ریز مغذی ضروری با فواید مختلف است اما می‌تواند مضر هم باشد. ظروف مسی با روکش قلع یا نیکل خاصیت ضد باکتریایی دارند و در ساخت ظروف مسی از این مواد استفاده می کنند که از مسمومیت مربوط به مس جلوگیری می کند. طبق نظر طب سنتی نباید بیش از حد از ظروف مسی استفاده شود که ممکن است باعث صدماتی همچون اختلال در جذب کلسیم، اختلال در جذب آهن، سر درد و… گردد.
قابلمه و ظروف تفلون
در ادامه مقاله بهترین ظروف برای پخت و پز به ظروف و قابلمه های تفلون می رسیم، در واقع تفلون یک پلاستیک مصنوعی با نام تجاری پلی تترافلوئورواتیلن (PTFE) است که به دلیل داشتن ویژگی نچسب بودن در ساخت روکش ظروف پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد، این روکش از چسبیدن غذا به ظرف جلوگیری کرده و پخت و پز را آسان‌تر و شستشو را راحت‌تر می‌کند. از این ماده در بعضی صنایع مختلف نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر درباره معایب قابلمه تفلون تحقیق میکنید شاید این مساله به گوش شما خورده باشد که آیا قابلمه تفلون سرطان زاست؟ اگر به نحو نادرستی از آن ها استفاده کنید مواد سمی آزاد می کنند، در واقع یکی معایب مهم ظروف تفلون این است که اگر بیش از حد گرم شود یا آسیب سخت ببیند روکش نچسب آن شروع به آزاد کردن مواد سمی از خود می کند.
مزایا
-
- قیمت مناسب
- نچسب بودن
- مقاومت حرارتی بالا
- عمر طولانی در صورت استفاده درست
معايب
-
- احتمال ورود مواد تفلون به بدن انسان در صورت استفاده نادرست
- سرطانزا بودن آن در صورت استفاده نادرست
- احتمال ایجاد بیماری در استفاده زیاد و طولانی مدت
- احتمال کم خونی در بدن با استفاده زیاد از این ظروف به دلیل داشتن کادمیم
قابلمه استیل
ىر ادامه معرفی بهترین ظروف برای پخت و پز و طبخ مواد غذایی به ظروف استیل می رسیم، ظروف و قابلمه های استیل جز سالم ترین ظروف در میان انواع قابلمه برای پخت و پز می‌باشند و سالم بودن ظروف استیل یکی از دلایل مهم برای پخت غذا است، این نوع ظروف معمولا لایه‌ای محافظ ندارند و بر اثر استفاده از کیفیت آن کاسته نمی‌شود و برای سلامتی بدن بسیار ارزشمند است.
استیل نوعی فولاد و از آلیاژ فلز بوده که ظاهری نقره ای و براق دارند و برای پخت انواع غذاها استفاده میشود، ظروف استیل نچسب نیستند اما در صورت تنظیم بودن درجه گرما معمولا غذا به کف آن نمیچسبد اما در هر صورت این ظروف نچسب نیست ( برای جلوگیری از چسبیدن غذا می توانید مقدار کمی روغن را به تابه یا قابلمه ای که سرد است اضافه کرده و یک الی دو دقیقه قبل از ریختن مواد غذایی، اجازه دهید ظرف با حرارت ملایم داغ شود ).
مزایا
-
- قيمت تقريبا مناسب ظروف استيل
- حفظ طعم و مزه مواد غذایی
- سالم بودن
- شستشوي مناسب
- بدنه مقاوم و طول عمر بالا
- ظاهر زیبا و براق
- مقاومت حرارتی بالا
معايب
-
- چسبندگی ظروف استیل و احتمال ته گرفتن غذا
- انتقال کم حرارت
- قیمت زیاد در بعضی از برندهای این نوع ظروف
- برای غذاهای اسیدی و نمک دار کمتر استفاده می شوند
قابلمه روحی و آلومینیوم
یک مورد دیگر از فهرست بهترین ظروف برای پخت و پز ظروف روی و آلومینیومی می باشد، به ظروف رویی ظروف روحی نیز گفته میشود و آن طور که برخی افراد تصور می‌کنند، بعضی از این ظروف در بازار از فلز روی ساخته نشده است.و از آلومینیوم تولید شده است. این ظروف یکی از قدیمی ترین وسایل هایی هستند که در آشپزخانه منازل ایرانی‌ها مشاهده میشود و قطعا در همه خانه های ما موجود است.
بالاتر اشاره شد که بعضی از ظروف روی از آلومینیوم ساخته می شود و استفاده از این ظروف برای پخت و پز می‌تواند مضرات متعددی برای سلامتی داشته باشد و ممکن است باعث آسیب جدی به بدن شود. در این ظروف اگر ا مواد غذایی ترش، اسیدی و یا شور زیاد استفاده شوند باعث آزاد شدن آلومینیوم خواهید شد و با واردشدن آن به غذا باعث ایجاد بیماری‌های مختلفی مانند مشکلات گوارشی، آلزایمر، پوکی‌استخوان و… میشود.
به طور کلی ظروف روی و آلومینیومی سبک هستند و حرارت را به خوبی انتقال می دهند ولی با مواد غذایی واکنش نشان می دهند، این نوع ظروف به راحتی خَش می خورند و در صورت سوختن غذا یا چسبیدن مواد به ته قابلمه به سختی تمیز می شوند.در ادامه به بررسی مهمترین مزایا و معایب استفاده از این نوع ظروف خواهیم پرداخت:
مزایا
-
- قيمت مناسب این نوع ظروف
- انتقال سریع حرارت
- جبران روی بدن در صورتی که ظروف از روی باشد
- وزن سبک
معايب
-
- شستشو نسبتا سخت این نوع ظروف در صورت سوختن غذا یا چسبیدن مواد به ته قابلمه
- نچسب بودن
- ایجاد مشکلات برای سلامتی بدن مانند مشکلات گوارشی، مشکلات کلیه و سنگ کلیه، کبد و…
- احتمال ایجاد کم خونی
- نامناسب برای پخت طولانی مدت
- واکنش با مواد غذایی اسیدی و قلیایی و شور
ظروف شیشه ای و پیرکس
در ادامه معرفی بهترین ظروف برای پخت و پز، ظروف شیشه ای ( پیرکس ) را بررسی می کنیم. این نوع ظروف برای پخت و پز و سرو غذا استفاده میشود. این ظروف از شیشه پیرکس ساخته شده‌اند و زیبایی خاصی دارند.
در مقایسه با ظروفی که با شیشه معمولی تهیه شده است که در صورت حرارت دیدن و تغییرات ناگهانی دما، ترک می خورند و می شکنند، هنگام تهیه ظروف پیرکس ماده اي با نام تجاري بوراکس به مواد اولیه ظروف پیرکس تولید می شود که در برابر حرارت مقاوم تر است و تحمل تغییرات دمایی را دارد. این ظروف چند برابر محکم تر از شیشه های معمولی ساخته شده است.
از پیرکس بجز ظروف آشپزی در مصارفی مانند وسایل آزمایشگاهی، نگهداری مواد غذایی و … استفاده می شود. این ظروف برای استفاده در فر و مایکروویو مناسب هستند و ارجحیت بیشتری نسبت به ظروف سرامیکی و یا فلزی برای استفاده در فر و مایکروویو دارند. در ادامه آشنایی با پیرکس در معرفی بهترین ظروف برای پخت و پز همراه ما باشید تا مزایا و معایب استفاده از ظروف را بررسی نماییم.
مزایا
-
- مناسب و سالم برای پخت و پز
- عدم واکنش نسبت به مواد غذایی
- مقاوم در برابر گرما و سرما نسبت به ظروف شیشه ای دیگر
- قابل استفاده در یخچال و فریزر
- قابل استفاده در فر و مایکروویو
- زیبا و دارای ظاهری جذاب
- قیمت مناسب
معايب
-
- صرف زمان بیشتر برای گرم شدن و خنک شدن اين نوع ظروف
- محدویت استفاده روی شعله مستقیم و حرارت بالا
- امکان شکستن در دمای بالا
- نگهداری سخت تر نسبت به بقیه ظروف
- بهتر است از ظروف شیشه ای و پیرکس برای سرخ کردن استفاده نکنید
- ایجاد لکه های سفید یا یا کدر روی ظروف در صورت شستشو ناصحیح
ظروف سنگی
ظروف سنگی معمولا از جنس نوعی سنگ به نام سنگ صابون ساخته شده اند و در برابر حرارت مقاوم هستند، این نوع ظروف برآمده از دل طبیعت هستند و برای پخت و پز مناسب و سالم می باشد، این نوع ظروف باعث تغییر در مواد غذایی حین پخت نمی‌شود و بعنوان مثال به مواد اسیدی واکنش نشان نمی دهند.
دیگهای سنگی کوچک و متوسط و بزرگ نوعی ظرف از جنس این سنگ می باشد که آشپزی در این نوع ظروف به دلیل پخت ملایم و یکنواخت از کیفیت بهتری نسبت به پخت غذا در دیگر ظروف برخوردار می باشد. دیگ های سنگی معمولا از سنگ های موجود در خراسان ساخته می شوند و از گذشته با نام هر کاره به این دلیل که هر وسیله ای سنگی را از آن می توان ساخت نیز شناخته می شوند.
دیگ ها و ظروف سنگی از نظر طب سنتی یکی از بهترین ظروف ارگانیک و طبیعی برای پخت و پز محسوب می شوند و به استفاده آن توصیه شده است اما نه به اندازه زیاد. در ادامه مقاله بهترین ظروف برای پخت و پ با مزایا و معایب این نوع ظروف آشنا خواهیم شد.
مزایا
-
- مناسب و سالم برای پخت و پز
- قيمت مناسب
- توصیه شده توسط طب سنتی
- عدم ایجاد تغییر در غذا و مواد غذایی
- مناسب برای پخت آبگوشت و خورش
- معمولا در ظروف سنگی خط و خش نمی‌افتد
- ظروف سنگی غنی از مواد طبیعی می باشد
معايب
-
- محدود بودن ظاهر ظروف
- سنگین بودن
- احتمال ایجاد ترک در صورت استفاده ناصحیح
- مواد چرب باعث ایجاد لک میشوند
- حفظ طولانی گرما در ظروف سنگی
ظروف سرامیکی
ظروف سرامیکی نیز یکی دیگر از انتخاب های ما در بین بهترین ظروف برای پخت و پز هستند، این ظروف علاوه بر اینکه یک گزینه خوبی برای پخت غذا تلقی می شوند، از لحاظ سلامت هم کاملا مناسب می باشند.
ظروف سرامیکی ظروفی هستند که به طور کامل از سرامیک خاک رس ساخته می شوند. یعنی در واقع از شکل دادن، خشک کردن، حرارت دادن در کوره و در نهایت لعاب زدن سرامیک خاک رس به دست می آیند.
در اين نوع ظروف پس از لایه اصلی که ممکن است از آلومینیوم یا چدن و امقالهم باشد در لایه آخر یک لایه سرامیکی قرار می گیرد که از چسبیدن غذا به ظرف جلوگیری می کند. به همین دلیل به نظر می رسد که ظروف سرامیکی انتخاب خوبی برای طبخ غذا باشد.
مزایا
-
- نچسب بودن این نوع ظروف
- مناسب برای پخت و پز
- دارای ظاهری زیبا و متنوع
- عدم وجود مواد شیمیایی یا فلزات سنگین در سرامیک
- امکان استفاده در فر و مایکروویو
- شستشو راحت
- معمولا در این نوع ظروف با استفاده درست خط و خش نمی‌افتد
معايب
-
- قیمت نسبتا زیاد
- سنگین بودن
- احتمال ایجاد ترک و یا آسیب در صورت استفاده ناصحیح
- امکان استفاده از سرب در رنگ آمیزی ظروف
- در حرارت بسیار بالا مقاوم نمی باشد
توصیه طب سنتی درباره بهترین ظروف برای پخت و پز
یکی از مهمترین موضوعاتی که از قدیم طب سنتی بر آن اهمیت زیادی قائل است در مورد غلاايي كه مي خوريم و اول قبل از آن انتخاب بهترین ظروف برای پخت و پز است. از نظر طب سنتی جنس ظروف که استفاده می‌کنیم تاثیر مهمی بر کیفیت غذا، خوراک ما و سلامتی بدن ما دارد.
از نظر طب سنتی ظروف مسی که که قلع اندود باشند، ظروف چینی و شیهشه ای مقاوم ، ظروف چدنی و ظروف سنگی بهترین ظروف برای پخت و پز می باشند که بالاتر مزایا و معایب آن را شرح دادیم.
ظروفی که توسط طب سنتی درباره استفاده ا آن هشدار داده شده است شامل ظروف طلایی، نفره ای، ظروف فلزی به جز چدن و ظروف آهنی که لعاب داشته باشند، ظروف تفلون اشاره شده است.
سخن آخر
در این مقاله سعی شد در مورد بهترین ظروف برای پخت و پز توضیح دهیم و مزایا و معایب هر کدام از آنها را بررسی کنیم تا اینکه برای انتخاب به جنس و کیفیت ظروف توجه ویژه‌ای داشته باشیم، یکی از مهمترین کارها بعد از انتخاب ظروف نحوه درست استفاده از آن است که بر سلامت مواد غذایی و همچنین بر سلامت بدن ما تاثیر می گذارد، انتخاب سالم ترین قابلمه و ظروف برای آشپزی و سرو غذا به عوامل مختلفی مانند جنس، نوع مواد غذایی و سازگاری با ظروف، بودجه، قابلیت نچسب بودن ظروف، و… بستگی دارد.
بعضي از منابع : healthline | shiateb