حجامت یک روش سنتی و قدیمی درمانی در طب سنتی ایران است، تاریخچه حجامت و فواید حجامت برای بدن به سالیان طولانی قبل از میلاد بازمی گردد که در آن از روش های خاصی برای بادکش و سپس خون گیری در محل بادکش انجام می شده است.
حجامت چیست؟
حجامت چگونه برای درمان بیماری ها توصیه می شود؟
حجامت هم درمان است و هم پیشگیری، در افرادی که بدنی سالم دارند برای جلوگیری از بیماری ها و افرادی که دچار بعضی بیماری ها مانند غلظت و چربی خون هستند برای درمان استفاده می گردد.
طب سنتی روش‌های زیادی را برای درمان برخی بیماری‌ها ارئه کرده است. فواید حجامت برای بدن در طب سنتی زیاد است که به عنوان یک روش موثر برای پیشگیری و درمان برخی بیماری‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
حجامت، از قدیم جایگاه ویژه در طب سنتی ما ایرانی ها داشته است. این روش، دارای هزارن سال سابقه و بسیار مفید است.
حجامت یک روش پیشگیرانه از بیماری و یک روش درمانی است که از توصیه های دین مبین اسلام نیز می باشد، توصیه حجامت به رسول گرامی اسلام(ص) در شب معراج به ایشان و انجام آن تأکید شده و البته اثرات درمانی حجامت بر اساس یافته‌‌های علمی به اثبات رسیده و در اقسانقاط دنیا از این روش استفاده می شود.
هدف از انجام حجامت برای چیست؟
حجامت یک نوع خونگیری از برخی نقاط بدن است که تجمع خون آلوده در آن جا زیاد می‌باشد. نوع و سبک زندگی بسیاری از افراد در کنار برنامه غذایی که استفاده می کند باعث می‌شود تا پس از مدت طولانی خون غلیظ‌تر از حالت عادی و همچنین کمی آلوده‌تر از قبل بشود.
سیستم دفاعی بدن انسان اقدام به تصفیه‌ی خون می کند که خون آلوده جای خود را به خون تصفیه شده بدهد. اما شاید این سیستم دفاعی، چندان سرعت بالایی نداشته باشد. به همین دلیل به کمک راه هایی مانند حجامت یا استفاده از بعضی مواد خوراکی و گیاهی برای کمک به تصفیه خون اقدام کنیم.
پس هدف از حجامت پاکسازی خون از آلودگی ها و جایگزینی خون آلوده و غلیظ با خون تازه می باشد.
انواع حجامت کدام اند؟
حجامت به دو نوع خشک و تر انجام می‌شود.
حجامت خشک، که به بادکش یا بادکش درمانی نیز معروف است، شامل خونگیری از بیمار نمی‌شود و در این روش به کمک لیوان و یا کوزه های حرارت دیده مخصوص و قرار دادن آن بر روی پوست بدن باعث کش آمدن پوست بدن شده و می‌تواند تاثیر زیادی در بهبود گردش خون و همچنین باز شدن عضلات گرفته شده داشته باشد.
اما حجامت تر شامل خونگیری نیز می باشد و فواید حجامت برای بدن در این روش بیشتر است، حجامت تر به چندین مورد تقسیم می‌شود و در ادامه به بررسی انواع حجامت، می‌پردازیم.
- حجامت عام
رایج‌ترین نوع حجامت، حجامت عام است. محلی که در این حجامت خونگیری می‌شود، نواحی بین کتف می‌باشد.
حدود مهره های سوم سینه ای تا مهره پنجم سینه ای را در بر می گیرد.
حجمت عام در فصول گرم سال و با شروع بهار و فصل جوشش خون برای تمامی مزاج ها مناسب است. توصیه می شود جهت جلوگیری از ازدیاد خون و خروج اخلاط سمی و مضر از بدن در فصل بهار و اوایل تابستان این حجامت را انجام دهید. در فصول سرد سال نیز این حجامت مناسب افراد با طبع گرم است.
فواید حجامت برای بدن در روش حجامت عام شامل تقویت سیستم ایمنی بدن، رقیق سازی خون، بازسازی گلبول‌های سفید، افزایش گردش خون، از بین رفتن التهابات وگرفتگی‌ها، از بین رفتن چربی و غلظت خون.
- حجامت گودی کمر
این حجامت در ناحیه ساکرال در انتهای ستون فقرات و در گودی کمر انجام می شود، اصلی‌ترین درمان این نوع حجامت، درمان درد در گودی کمر است. به دلیل نزدیکی این ناحیه به بخش‌های اعصاب پایین تنه، این روش می‌تواند در تسکین دردهای سیاتیکی نیز مفید باشد. در بانوان نیز با توجه به نزدیک بودن این ناحیه به نواحی باروری خانم ها، تاثیر زیادی در بهبود بیماری های زنان دارد.
این حجامت بدلیل حساسیت باید توسط متخصص این امر انجام شود در این حجامت کاهش فشار خون در بعضی افراد محتمل است لذا درمانگران بایستی تمهیدات لازم را بیندیشند.
- حجامت سر
محل مورد نظر این حجامت روی ملاج سر قرار دارد. بیمار بایستی به صورت چهار زانو باشد. در این نوع حجامت به هیچ عنوان از بادکش گرم استفاده نمی شود. این حجامت اغلب برای بیمارانی که غلبه خلط سودا دارند انجام می شود.
فواید حجامت برای بدن در این روش عبارت است از خروج خلط سودا از سر که باعث کاهش وسواس، افسردگی و … می شود، کاهش سردردهای سودایی و کم کردن دفعات سردردهای میگرنی. روشن شدن پوست صورت.
- حجامت ساق پا
محل انجام این حجامت یک وجب شخص حجامت شونده از قوزک خارجی پاها تا پشت ساق پا است. این ناحیه، جزو نواحی حساس حجامت می‌باشد و باید به شکل دقیق و تخصصی انجام شود.
با توجه به اینکه اندام تحتانی معمولاً دمای پایین تری در بدن دارند، اخلاط سنگین همانند سودا در این اندام تجمع کرده و موجب بیماری می شوند، از فواید حجامت برای بدن در این روش درمان واریس پا، تصفیه خون، رفع خارش‌های غیر عادی بدن، رفع سیاهی دور چشم، از بین رفتن جوش‌های چرکی، درمان فشار خون بالا و … اشاره داشت.
- حجامت پشت گوش
ناحیه مورد نظر این حجامت برآمدگی استخوان پشت گوش که به استخوان ماستوئید معروف است می باشد، اصطلاحاً به این حجامت، حجامت ماستوئید نیز گفته می شود. این نوع حجامت به دلیل حساس بودنش باید توسط شخص متخصص و کارآزموده انجام پذیرد.
از فواید حجامت برای بدن ( حجامت پشت گوش)، درمان وزوز گوش، درمان سرگیجه‌هایی که مربوط به بیماری منیر، درمان فشار خون بالا، درمان التهاب موجود در گوش و … می‌باشد.
- حجامت کبد
- حجامت کلیه
- حجامت گیجگاهی
علائمی که نشان میدهد نیاز به حجامت دارید
در بالاتر انواع حجامت را توضیح دادیم، اکنون در این مقاله می خواهیم علائمی از بدن که نشان دهنده از وضعیت یا بیماری هست و نیاز به حجامت دارد را توضیح دهیم.
خستگی بدن( خستگی مفرط)، خواب آلودگی مخصوصا در طی روز، مور مور شدن پوست یا مور مور شدن دست و پا، خواب رفتن دست و پا، خارش پوست، سنگین یا سبکی سر، برافروختگی یا سرخی صورت، احساس داغی یا عطش زیاد می توانند از این علائم باشند.
فواید حجامت برای بدن؛ 12 فایده حجامت در طب سنتی چیست ؟ حجامت برای درمان چه بیماری‌هایی به کار می‌رود ؟
یکی از سوالات اصلی که در ذهن افراد و بیماران حجامت مطرح است این است که فواید حجامت چیست. در واقع فواید حجامت برای بدن به شرح زیر است.
- کم کردن غلظت خون، کاهش فشار خون، افزایش گردش خون، پیشگیری از سکته‌های مغزی و قلبی با کاهش فاکتورهای مؤثر، کاهش چربی، قند و اوره خون
- بهبود گرفتگی عضلات و درد استخوان ها، رفع خواب رفتگی دست و پا
- کم کردن عوارض یائسگی، کم کردن دردهای دورن قاعدگی
- درمان آسم و آلرژی
- رشد قد کودکان، افزایش هوش و حافظه اطفال و بزرگسالان،
- درمان آکنه، مشکلات پوستی و خارش بدن
- سم زدایی بدن، درمان مشکلات دستگاه گوارش
- تحریک سیستم ایمنی بدن و تکثیر سلول‌های دفاعی بدن، تنظیم سیستم انعقادی و ضدانعقادی بدن، تنظیم فعالیت غدد داخلی بدن
- بهبود علائم آرتروز و رماتیسم، بهبود رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی
- افزایش ترشح سروتونین و درمان افسردگی، کاهش اضطراب، درمان اختلالات خواب
- کمک به بهبود علائم میگرن
- کاهش ریزش مو و شوره سر
بهترین زمان انجام حجامت چه زمانی است؟
بدن انسان در روزها و ماه‌های خاصی از سال، شرایط بهتری برای حجامت دارد. بهترین فصل برای انجام حجامت، فصل بهار است، این فصل بر اساس مزاج انسان در کیفیت‌های چهارگانه که گرمی، سردی، تری و خشکی است، معتدل است و بر اساس فصل‌های سال، بهترین اوقات حجامت زمانی است که هوا معتدل باشد. این زمان معمولا ۴۰ روز اول بهار و ۴۰ روز اول پاییز است.
با توجه به روایات، بهترین روزها برای حجامت، هفتم و چهاردهم ماه حزیران رومی است.( ماه نهم از ماه‌های رومی و زمان آن طبق تقویم شمسی تقریبا اواخر خرداد ماه و اوایل تیر ماه است)، بر اساس روزهای هفته، حجامت در روزهای فرد بخصوص عصر یکشنبه و صبح پنجشنبه، اثر بیشتری دارد. در حالی که در روزهای چهارشنبه و جمعه نباید حجامت کرد. تا جایی که حجامت در ظهر روز جمعه، بسیار زیان‌آور است.
فرق خون دادن(اهدا خون) و حجامت چیست؟
بین حجامت و اهدا خون تفاوت زیادی وجود دارد، حجامت باعث خروج خونی است در خود اخطلاط آلوده بدن وجود دارد و برای تبدیل به فرآورده های خونی مفید نیست و کارآیی ندارد در صورتی که در قضیه اهدا خون هدف ذخیره خون برای افراد نیاز به خون می باشد.
خونی که در اثر حجامت از بدن خارج می شود بسیار کمتر از خونی است که در برنامه اهدا خون از بدن خارج می گردد، با این حال اهدا خون یک حرکت اجتماعی و انسان دوستانه می باشد که برای ذخایر خونی کشور بسیار مهم بوده و می تواند جان اسنانی را نجات دهد.
حجامت در دین و روایات
در احادیث و روایاتی که از اهل بیت(ع) رسیده، بر نقش و تاثیر حجامت تاکید شده است بعنوان مثال پیامبر اکرم در روایتی در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی کرده اند و دعای حجامت به شرح زیر است
” خمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَهُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ“
پنج چیز از سنتهای پیغمبران است: حیا، حلم، حجامت، تمیزی دهان و دندان و عطر زدن.
همچنین روایتی از امام علی (ع) که می فرمایند به درستی که حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند.( بحار ج ۶۲ ص ۱۱۴ و ج ۱۰ ص ۸۹) ، از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: « هر بيمارى براى رسول خدا صلى الله عليه و آله بروز مى‌كرد به حجامت پناه مى‌برد »
یا امام باقر (ع) در روایتی دیگر فرمودند ” حجامت سر شفاى همه دردها جز مرگ است. “
عوارض حجامت چیست ؟
به طور کلی عوارض خاص و جدی برای حجامت وجو ندارد و اگر حجامت توسط فرد متخصص و کاربلد انجام گردد عوارضی در پی نخواهد داشت، و فواید حجامت برای بدن بسیار بیشتر از عوارض ناچیز آن است، با این حال اگر این عمل توسط فردی ناکارآمد انجام شود ممکن است باعث عوارضی مانند سرگیجه، سبکی سر، سوزش در محل حجامت و یا کبودیهایی در این محل داشته باشد که در گذر زمان رفع می گردد، در صورت عدم رفع این مشکلات یا تشدید آن باید به پزشک مراجعه کرد.
برای انجام حجامت باید به کجا مراجعه کرد؟
درمانگاه امام محمدباقر (ع) با داشتن بخش حجامت و مشاوره طب سنتی زیر نظر پزشک متخصص طب سنتی آماده ارائه مشاوره و خدات رسانی در موضع انجام حجامت و موضعات مربوط به حجامت و سایر موارد طب سنتی به مراجعین گرامی می باشد.
حجامت برای چه کسانی ضرر دارد ؟ چه افرادی نباید حجامت کنند؟
-
- افراد دارای کم خونی یا دارای بیماری های خونی هستند مانند پلاکت پائین خون نباید حجامت انجام دهند.
- افرادی که داروهای رقیق کننده خون دریافت می کنند.
- خانم های باردار و شیرده.
- کودکان و اطفال مخصوصا کودکان زیر 2 سال.
- افراد بالای 65 سال.
- بانوانی که در دوره قاعدگی هستند.
- افرادی که دارای مزاج بلغمی هستند.
- افرادی که دارای بیماری های خاص هستند.
- افرادی که ضعف بدنی دارند
- افرادی که در دوره بیماری به سر می برند
توصیه ها و بایدها و نبایدهای قبل و بعد از حجامت و شرایط حجامت چیست؟
توصیه ها و شرایط قبل از حجامت:
- برای انجام حجامت به یک مرکز معتبر زیر نظر پزشک توانمند باید مراجعه کرد
- قبل از حجامت نباید پرخوری کرد و یا نباید حجامت نیز با شکم خالی انجام شود
- قبل از حجامت از انجام کارهای سنگین یا ورزش کردن باید اجتناب کرد
- حجامت نباید در زمان گرما یا سرمای شدید هوا انجام شود
- قبل و بعد از حجامت کمی عسل میل کنید
- با توجه به تاثیر جاذبه ماه بر بدن و خون انسان بهتر است حجامت در نیمه دوم ماه مخصوصا در روز 17 ماه انجام گردد
- مراجعه کننده نباید مبتلا به بیماری یا ضعف بدنی باشد
- از خوردن غذاهایی که باعث غلظت زیاد خون می شوند نباید قبل از حجامت استفاده کرد.
- حجامت در صبح زود توصیه نمی شود
حجامت نباید در نواحی رگ‌ها، شریان‌ها و اعصاب بدن انجام شود و همچنین در قسمت هایی در بدن که دارای زخم، آفتاب سوختگی، التهاب یا ضایعات پوستی وجو دارد نباید انجام شود، همچنین حجامت در چشم ها و اطراف آن یا رگ های واریسی نباید انجام شود.
توصیه های برای بعد از انجام حجامت:
- از مصرف لبنیات بعد از انجام حجامت حداقل تا 12 ساعت یا یک روز بپرهیزید
- از مواد غذایی ترش مزه تا یک روز بعد از حجامت پرهیز کنید
- برای التیام زودتر زخم بعد از حجامت بر روی زخم ها از عسل طبیعی بمالید
- مصرف انار شیرین حجامت توصیه می شود
- خورد عسل یا شربت عسل بعد از انجام حجامت توصیه می شود
- حداقل تا 12 ساعت یا بیشتر از مصرف دخانیات پرهیز کنید ( سیگار و دخانیت خود باعث غلظت و انواع بیماری ها در بدن می شود)
- از آمیزش جنسی و جماع بعد از انجام حجامت تا یک روز پرهیز کنید
سخن پایانی
با خواند و مطالعه این مطلب متوجه خواهید شد که حجامت چیست و فواید حجامت برای بدن بیمار چیست، همانطور که در بالاتر توضیح دادیم حجامت در واقع جمع آوری خون آلوده یا خون کهنه در نواحی از بدن و خونگیری آن گفته می شود که باعث خروج خون کثیف از بدن می گردد که باعث افزایش گردش خون و رفع غلطت خون و… می شود،
برای انجام حجامت باید به مرکز معتبر و زیر نظر پزشک حاذق آقای دکتر غلامرضا قاسمی نامقی ( پزشک عمومی و متخصص طب سنتی ) باید مراجعه کرد و ما در بخش حجامت و مشاوره طب سنتی درمانگاه امام محمد باقر (ع) مشهد پذیرای مراجعین عزیز می باشیم و امیدواریم بتوانیم بهترین خدمات را به مراجعین ارائه دهیم.
